به گزارش صدای بورس به تازگی سازمان بورس و اوراق بهادار دستورالعملی صادر کرده است که طبق آن عرضه‌های اولیه تنها به سهامداران حرفه‌ای عرضه خواهد شد. همچنین در ادامه این دستورالعمل ویژگی‌هایی را که افراد حقیقی و حقوقی باید داشته باشند تا سهامدار حرفه‌ای شناخته شوند، ذکر کرده است. در این بین اما نظرات مختلفی در مورد این موضوع و مفهوم سهامدار حرفه‌ای وجود دارد. برخی کارشناسان معتقدند که ویژگی‌های ذکر شده کافی نیست و برخی نیز معتقدند این خصوصیات برای شروع کار کفایت می‌کند.
با توجه به اتفاقاتی که در سال‌های ۹۸ و ۹۹ افتاد و باعث ریزش قیمت سهم‌ها و سقوط بازار شد و در نتیجه آن، سهامداران تازه وارد و نابلدی که دانش کافی برای معامله و فعالیت در این بازار را نداشتند، متضرر شدند و از این بازار رو برگرداندند، حال سازمان بورس که به دنبال فرهنگ‌سازی درباره سرمایه‌گذاری به صورت غیرمستقیم و از طریق سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها و ابزارهای کم‌ریسک‌تر است، برای جلوگیری از ورود افراد غیرحرفه‌ای و کسانی که با بازار آشنایی کافی ندارند، افرادی را با عنوان سهامداران حرفه‌ای تعریف کرده تا با استفاده از آنها هیجانات و نوسانات موجود در بازار را کنترل و کمتر کند.
همچنین شرکت فرابورس ایران به تعدادی از کارگزاری‌ها از جمله کارگزاری‌های مفید، فارابی، آگاه، پیشرو، مبین‌سرمایه، صبا تامین، امین سهم، کیان، امین آوید، اقتصاد بیدار، اردیبهشت ایرانیان، و کارگزاری‌های بانک رفاه، بانک ملی و بانک کشاورزی مجوز فعالیت با عنوان سهامدار حرفه‌ای را ابلاغ کرده است. به باور سازمان بورس و برخی کارشناسان، ورود سهامداران حرفه‌ای به بازار باعث رونق گرفتن معاملات، بهبود جو روانی بازار، روان‌تر شدن معاملات و بازگشت اعتبار به بازار سرمایه خواهد شد. در واقع سهامداران کوچک و غیرحرفه‌ای آموخته‌اند که با جو بازار خرید و فروش کنند، اما سهامداران حرفه‌ای می‌دانند که این بازار، پیچیدگی‌های فراوانی دارد و وارد صف‌های خرید و فروش و جوگیری‌ها نمی‌شوند. در نتیجه کارشناسان معتقدند که این سهامداران حرفه‌ای تعادل را به بازار باز گردانده و از زیان افراد ناآشنا با فعالیت‌های این بازار جلوگیری می‌کنند. بر این اساس نظر کارشناسان درمورد این اقدام سازمان بورس و همچنین ویژگی‌هایی که باید این افراد داشته باشند و موارد حول این موضوع را جویا شدیم.
بیشتر بخوانید:صنعت کارگزاری توسعه نمی یابد؛ مگر ...
نسخه جدید سازمان بورس: سهامدار حرفه‌ای شوید
مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک رفاه گفت: یکی از اقدامات بسیار خوبی که شرکت فرابورس ایران در سال جاری انجام داد، تعریف اشخاص واجد شرایط حقیقی و حقوقی به عنوان سرمایه‌گذار حرفه‌ای بود.
بر اساس ابلاغیه فرابورس از جمله شرایطی که می‌توان برای اشخاص حقیقی در نظر گرفت مواردی مثل داشتن مدارک حرفه‌ای مانند CFA، اصول بازار سرمایه و تحلیلگری است یا اینکه حداقل گردش حساب معاملاتی اشخاص ۲میلیارد تومان باشد. فعالان بورس باید پرتفوی ۵ میلیارد تومانی در ۶ ماه گذشته داشته و یا سابقه عضویت در هیأت مدیره نهادهای مالی و همچنین سابقه کاری در سایر ارکان بازار سرمایه داشته باشند.
عباس کشوری افزود: همچنین تمام نهادهای مالی تحت نظارت سازمان بورس مانند کارگزاری‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تمامی بانک‌ها و بیمه‌ها و یا شرکت‌هایی که حقوق صاحبان سهام یا ارزش پرتفوی آنها حداقل ۱۰ میلیارد تومان باشد جزو سهامداران حرفه‌ای محسوب می‌شوند. وی ادامه داد: هدف از این حرکت، مشارکت عموم سرمایه‌گذاران و شفافیت بیشتر در فرآیند کشف قیمت در عرضه‌های اولیه و به ویژه عرضه شرکت‌های دانش‌بنیان است. با توجه به اینکه بخش عمده دارایی شرکت‌های دانش‌بنیان فناوری موجود در آنهاست و همچنین با در نظر گرفتن دشواری ارزش‌گذاری دارایی نامشهود این شرکت‌ها، بهره‌مندی از خرد جمعی در کشف قیمت می‌تواند به بهبود این فرآیند کمک زیادی کند.
مدارک علمی، معیار حرفه‌ای بودن
مدیر پذیرش کارگزاری اردیبهشت ایرانیان در رابطه با دستورالعمل جدید سازمان و تعریف ویژگی‌های سهامداران حرفه‌ای گفت: مطابق اطلاعیه شرکت فرابورس ایران به شرکت‌های کارگزاری، مشتریان حقیقی و حقوقی باید دارای این شرایط باشند: حقوق صاحبان سهام مشتریان حقوقی شامل بانک‌ها، بیمه‌ها و تمامی ارکان تحت نظارت سازمان بورس در ۳ سال آخر باید بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال یا میانگین ارزش پرتفوی آنها بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال باشد. همچنین اشخاصی که گردش حساب بانکی ۶ ماه اخیر به ازای هر ماه بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال داشته باشند.
مسعود محمدی افزود: در مورد اشخاص حقیقی اگر کسی مدارک مالی مثل تحلیلگر خبره، حسابرس داخلی، اصول بازار سرمایه، تحلیلگری، مدیریت سبد اوراق بهادار، ارزشیابی اوراق بهادار یا سابقه عضویت در هیأت مدیره نهادهای مالی را داشته باشند، سهامدار حرفه‌ای محسوب میشود. وی ادامه داد: همینطور اگر کسی مانده حساب یا ارزش پرتفوی آن در ۶ ماه گذشته در انتهای هر ماه مساوی یا بیشتر از ۵۰ میلیارد ریال باشد یا در ۶ ماه اخیر ماهانه حداقل به اندازه ۲۰ میلیارد ریال مجموع معاملات انجام شده در سمت خرید و فروش داشته باشد، سهامدار حرفه‌ای است. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه ویژگی‌های این افراد تاکید کرد: کسانی که در یک سال گذشته جمع ارزش اعمال قراردادهای معامله شده آنها غیر از اوراق اختیار فروش تبعی در بازار مشتقه فرابورس، حداقل معادل ۱۰ میلیارد ریال باشد، سهامدار حرفه‌ای به شمار می‌روند. همچنین کسانی که دارای سبد با دارایی تحت مدیریت بیش از ۱۰ میلیارد ریال هستند و کارکنان ارکان بازار سرمایه با یک سال سابقه بیمه جزو سهامداران حرفه‌ای محسوب می‌شوند.
کاهش رفتارهای هیجانی
با توجه به دستورالعمل جدیدی که سازمان بورس در رابطه با سهامداران حرفه‌ای ابلاغ کرده است، ارزیابی حسام‌الدین جعفری، مدیرعامل کارگزاری بانک ملی را در این مورد و تبعات آن جویا شدیم.
***
* به تازگی سازمان بورس دستورالعملی منتشر کرده و در آن به تعریف سهامداران حرفه‌ای پرداخته است. دلیل انتشار این دستورالعمل چیست؟
در اتفاقات سال‌های ۹۸ و ۹۹ بازار سرمایه، رفتارهای غیرحرفه‌ای در بازار زیاد دیدیم. یکی از دلایل انتشار دستورالعمل جدید همین است. اما در خصوص تعریف سهامدار حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد و همچنین رفتارها و اتفاقاتی که افتاد و هنوز هم پتانسیل اتفاق افتادن آن بسیار است. از آنجا که بسیاری از افراد وارد شده به بورس به درستی آموزش ندیده‌اند، هنوز عده‌ای از اعتماد دیگران سوء استفاده می‌کنند و در آن سال‌ها دیدیم که عده‌ای خیلی کم سن و سال و بی تجربه بودند که دانش کافی برای فعالیت در این بازار را نداشتند، در این بازار معامله می‌کردند و با جوی که ایجاد می‌کردند باعث متضرر شدن خود و دیگران می‌شدند.
* ارزیابی شما از این اقدام به چه صورت است؟
به نظر می‌رسد اینکه باید سرمایه‌گذار حرفه‌ای تعریف کرد، حداقل در شرایط فعلی کشور که مردم نسبت به بقیه کشورهای پیشرفته با بورس و مکانیسم‌های آن آشنایی کمتری دارند، کار درستی است. نکته مهم در این مورد این است که مردم هنوز سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را یاد نگرفته‌اند و همچنین می‌توانند خودشان مستقیم کد معاملاتی بگیرند. بنابراین تعریف سرمایه‌گذار حرفه‌ای برای برهه‌ای و در میان‌مدت خوب است و اتفاقا می‌تواند کمی کمک کند به اینکه افراد تجربه و دانش کسب کنند یا مقداری رفتارهای هیجانی در بازار کم شود.
در خصوص تعریف آن نظرات متفاوتی وجود دارد و می‌توان مقداری آنها را تعدیل هم کرد. البته تعریفی که در حال حاضر ارائه شده، بد نیست اما باید دو نکته را حتما رعایت کرد، یکی اینکه هنوز ساز و کارهای کنترلی وجود ندارد که بتوان رفتار سرمایه‌گذاران را رصد کرد یعنی هنوز ابزارها و نرم‌افزارهای کافی برای اینکه ارزیابی شود کدام سرمایه‌گذار حرفه‌ای چه رفتاری می‌کند و چه محدودیت‌هایی برای دیگران در نظر دارد، وجود ندارد چرا که هنوز زیرساخت‌های آن ایجاد نشده است و کار زیادی در پیش دارد.
نکته بعدی هم اینکه باید حتما کنترل لازم بشود که این موضوع منجر به کد فروشی یا سوءاستفاده از نام کسانی که جزو سرمایه‌گذاران حرفه‌ای قرار می‌گیرند، نشود و پس از گذشت مدتی این اتفاق نیفتد که عده‌ای کد کسانی که در دسته سهامداران حرفه‌ای هستند را خریداری کرده یا معاملات آنها را منتقل‌کنند. بنابراین به نظر می‌رسد ساز و کارهای کنترلی و نظارتی آن هنوز بالغ نشده و باید سازمان بورس ابتدا این موارد یعنی زیرساخت‌ها را فراهم و پس از آن اعلان عمومی کند. به هر حال بازار سرمایه ما در دوره‌ای به این محدودیت‌ها نیاز دارد و در بلندمدت این موارد حل خواهد شد.
* به نظر شما ویژگی‌های ذکر شده برای سهامداران حرفه‌ای مناسب و کافی است؟
نظرات مختلفی در مورد این ویژگی‌ها وجود دارد اما به نظر می‌رسد آن چیزی که در دستورالعمل ذکر شده، ویژگی‌های بدی نیست و باید برای مدتی مثلا شش ماه یا یک سال مورد آزمون قرار بگیرد تا نقطه نظرات مختلف درباره آن طرح و بررسی شود. همچنین پس از آن حتما باید ایرادها را اصلاح کنند. یعنی قطعا ویژگی‌هایی که در حال حاضر وجود دارد ایده‌آل نبوده ولی برای شروع کار بد نیست.
- نگاه پندار - خبرنگار
نظر شما